ABD'de Joe Biden döneminin başlamasıyla Washington-Riyad hattında ipler gerilirken, bu gece yarısı 01.04'te duyurulan bir telefon görüşmesiyle tansiyon yepyeni bir boyuta taşındı.

ABD, Sudi Arabistan'ın İstanbul Büyükelçiliği'nde vahşice öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti ile ilgili istihbarat raporunu önümüzdeki saatlerde kamuoyuna resmen açıklayacak. Raporu okuyan Başkan Joe Biden, gece yarısı Suudi Arabistan Kralı Selman ile telefonda görüştü.

Beyaz Saray, görüşmede 'ABD'nin evrensel insan hakları ve hukukun üstünlüğüne verdiği önemin hatırlatıldığını' açıkladı. Resmi açıklamada, görüşmede Kaşıkçı cinayetinin gündeme gelip gelmediğine ilişkin bir detay yer almadı.

2019'da hazırlanan ancak eski ABD Başkanı Donald Trump'un kamuoyla paylaşmadığı raporda, cinayetin sorumlusu olarak Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın gösterildiği tahmin ediliyor.

Bloomberg, ABD raporuna göre Kaşıkçı cinayetine Veliaht Muhammed bin Selman'ın onay verdiğini duyurdu. Habere göre, ağırlıklı olarak Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA)'in katkı verdiği ve Ulusal İstihbarat Direktörlüğü (DNI) tarafından derlenen raporda, Ekim 2018'deki korkunç cinayete MBS'nin onay verdiği sonucuna varıldı.

MBS'nin katliamdaki rolünün detaylarının raporda ortaya çıkacağını belirten Bloomberg, 2018 yılından bu yana kamuoyuna açıklanmayan raporun ABD-Suudi Arabistan ilişkilerini ciddi şekilde etki edebileceğini vurguladı.

Bloomberg'den önce Reuters'a konuşan dört Amerikalı yetkili ise, raporda Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın 'Kaşıkçı cinayetine onay verdiği' ve 'muhtemelen cinayeti emrettiği' gibi sonuçların yer aldığını söyledi.

Kaşıkçı'nın yazılarının yayımlandığı Amerikan Washington Post gazetesi ise CIA'in değerlendirmesinin, Veliaht Prens'in kardeşi olan ve cinayet işlenirken Suudi Arabistan'ın Washington Büyükelçisi olan Prens Halid Bin Selman'ın yaptığı bir telefon görüşmesine dayandığını yazdı.

Halen Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı olan Prens Halid'in, Veliaht Prens'in talebi üzerine Kaşıkçı'ya telefon ettiği ve İstanbul'daki Suudi konsolosluğuna gitmesinin güvenli olduğuna dair güvence verdiği iddia ediliyor. Prens Halid ise Kaşıkçı ile irtibata geçtiği iddialarını reddetti.

Muhalif Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda öldürülmüştü. Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan'dan gönderilen bir ekip tarafından öldürüldüğü ortaya çıktı. Cesedi ise tüm aramalara rağmen henüz bulunamadı.

Suudi Arabistan Başsavcısı da, Kaşıkçı'nın ülkeye dönmesi için kendisiyle görüşmeler yürüten, ancak Kaşıkçı geri dönmeyi reddedince cinayet emrini veren istihbarat servisi başkan yardımcısının, bu kararını yönetime bildirmediğini söylemişti. Suudi Arabistan'da yargılanan beş kişi hakkında ölüm cezası verilmiş ancak bu daha sonra 20 yıl hapis cezasına çevrilmişti.

Rapor neden şimdi yayımlanıyor? 

Raporun yayımlanması, Biden'ın Suudi Arabistan ile ilişkileri yeniden düzenleme ve Suudilere karşı eski başkan Donald Trump'tan daha katı tutum alma politikasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Trump yönetimi, raporun yayımlanması yönündeki talepleri reddetmiş, Suudilerle işbirliğinin geliştirilmesi üzerinde durmuştu.

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, Çarşamba günkü açıklamasında Biden'ın Veliaht Prens ile değil Kral Selman ile görüşeceğini vurgulamış, ancak bunun ne zaman olacağına dair detaylı bilgi vermemişti. Biden, Suudi Arabistan'a yönelik büyük politika değişikliğine giderek, Suudi Arabistan önderliğinde koalisyon güçlerinin Yemen'e karşı yürüttüğü saldırıları desteklemeyeceğini açıklamıştı.

Cemal Kaşıkçı'ya ne olmuştu? 

59 yaşındaki Cemal Kaşıkçı, boşanma belgelerini almak üzere 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'na girmiş ve bir daha çıkmamıştı. Suudi savcılık yetkilileri, Kaşıkçı'nın zorla alıkonulduğu ve fazla miktarda sakinleştirici iğne yapılması nedeniyle öldüğünü, ardından cesedinin parçalanarak konsolosluk dışındaki birine teslim edildiğini söylemişti.

Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili olarak İstanbul'da açılan davada ise son olarak iki iddianame birleştirilmiş ve şüpheli sayısı 26'ya çıkmıştı. İlk iddianamede İstihbarat Dairesi Başkan Yardımcısı General Ahmet bin Muhammed el Asıri ve Kraliyet Ailesi danışmanı Saud el Kahtani, ''tasarlayarak ve canavarca hisle eziyet çektirerek kasten öldürmeye azmettirme'' suçlamasıyla; diğer 18 şüpheli ise "tasarlayarak ve canavarca hisle eziyet çektirerek kasten öldürme" suçlamasıyla yargılanıyordu.

İkinci iddianamede ise altı firari şüpheli hakkında suçlamalar yer almıştı. Cinayete karışmakla suçlanan zanlılardan muavin konsolos Sultan Yahya A. ve ateşe Yasit Halit M.'nin, "tasarlayarak ve canavarca hisle eziyet çektirerek öldürme" suçundan müebbet hapisleri isteniyor. Davada bir sonraki duruşma 4 Mart'ta görülecek.