Müteahhitler Körfez’de sıfır çekti, Ankara açılım peşinde

Ankara'nın ilişkilerini normalleştirmek için adımlar attığı Körfez'de müteahhitler yedi ayda sıfır çekti. Suudilerin Türk mallarına dönük tek taraflı boykotu devam ederken, Libya'da 4 milyar doları aşan alacaklardan da dönüş yok.

Ankara son dönemde Basra Körfezi'ndeki Arap ülkeleri ile ilişkilerini normalleştirmek için adımlar atarken, Türk şirketlerine ve Türk ürünlerine dönük fiili boykot devam ediyor.

Son olarak, iki gün önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed el Nahyan ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.

Erdoğan, 18 Ağustos’ta BAE Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun Bin Zayed el Nahyan’ı Ankara’da ağırlamıştı.

Erdoğan, 4 Mayıs 2021’de de Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz El Suud ile telefonda görüşme yapmıştı.

7 AYDA KÖRFEZ’DE YENİ İŞ ALINAMADI

Türkiye Müteahhitler Birliği'nin (TMB) sozcu.com.tr ile ile paylaştığı verilere göre, 2021 yılının Ocak-Temmuz döneminde Türk müteahhitlik firmaları tarafından Katar hariç Körfez Arap ülkelerinde üstlenilen yeni iş tutarı sıfır oldu.

2018 yılında 5,7 milyar dolar olan Türk müteahhitlerin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bayreyn, Katar, Kuveyt, Suudi Arabistan, Umman ve Yemen'i kapsayan Körfez bölgesinde üstlendiği yeni iş tutarı, 2019'da 3 milyar dolara, 2020'de 1,7 milyar dolara gerilemişti.

2021'in ilk yedi ayında bu rakam sadece 9,6 milyon dolar oldu.

2021'in Ocak-Temmuz döneminde Türk müteahhitlerin yeni iş üstlendiği tek ülke Katar olurken, o da 9,6 milyon dolar gibi küçük bir rakamda kaldı.

GİRİŞİMLER HENÜZ SONUÇ VERMEDİ

TMB Başkanı Erdal Eren, sozcu.com.tr'nin “Hükümetin son dönemde Körfez ülkeleri ile siyasi gerilimi azaltmak üzere görüşmeleri oldu. Bu görüşmeler bölgedeki müteahhitlik işlerine yansımaya başladı mı” sorusuna “Henüz bize bir yansıma olmadı maalesef” yanıtını verdi.

Türk müteahhitler, 2020 yılında dünya genelinde 15,1 milyar dolarlık yeni iş üstlenmişti. 2018'de 22,8 milyar dolar olan rakam, 2019'da 19,5 milyar dolara gerilemişti. Hem pandemi hem de Körfez’in boykotunun etkisiyle 2020'de gerileme sürdü.

SUUDİLERİN TEK TARAFLI BOYKOTU DA SÜRÜYOR

Öte yandan, Ankara'nın girişimlerine rağmen Suudi Arabistan'ın Türk mallarına dönük fiili boykotu da devam ediyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2021 yılı Ağustos ayında Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 96,6 oranında azalarak 6,7 milyar dolara geriledi.

2021'in Ocak-Ağustos döneminde Türkiye'nin Suudilere ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 94,3 oranında azalarak 1,8 milyar dolardan 103 milyon dolara geriledi.

TÜİK verilerine göre, Türkiye'nin Suudi Arabistan'dan ithalatı ise 2021'in Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 79 artışla 1,7 milyar dolara yükseldi.

Birleşik Arap Emirlikleri ise Türk mallarına dönük boykot uygulamıyor. Türkiye'nin BAE'ye ihracatı 2021'in ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33,4 artışla 1,7 milyar dolara yükseldi.

KATAR’A AMBARGO KALKMIŞTI

Katar ile Suudi Arabistan'ın başını çektiği diğer Körfez ülkeleri arasında büyük gerilim yaşanmış, Körfez ülkeleri Katar'a siyasi ve ekonomik ambargo uygularken, Türkiye Katar'ın yanında yer almıştı.

Katar ve Türkiye'nin Mısır ve Libya başta olmak üzere birçok ülkede Müslüman Kardeşler'e destek vermesi, Körfez ülkelerinin sert tepkisine neden olmuştu.
Katar'a dönük ambargo kaldırılsa da Türkiye'ye dönük fiili ekonomik boykot devam ediyor.

LİBYA’DAKİ ALACAKLAR TAHSİL EDİLEMİYOR

Türkiye’nin yurt dışındaki ilk müteahhitlik ihalesini aldığı ülke olan ve 2011 yılında Muammer Kaddafi devrilene kadar da yurt dışı müteahhitlik ihalelerinde hep ilk sıralarda yer alan Libya’da ise işler istendiği gibi gitmiyor.

Muammer Kaddafi döneminde üstlenilen inşaat işlerinden kalan borçların yanı sıra savaş sırasındaki makine ve teçhizat kayıpları da telafi edilemedi.

TMB verilerine göre, Türk müteahhitlerin Libya’da yaptıkları işlerden 1,5 milyar dolarlık hak ediş alacağı var. 1,3 milyar dolarlık makine ve teçhizat ülkedeki savaş sırasında yok oldu ve bu zararın telafi edilmesi bekleniyor.

Bunlara ek olarak, müteahhitlerin Libya’da kazandıkları ihaleler için Türk bankalarından aldıkları 1,2 milyar dolarlık teminatlar da duruyor ve bankalara yıllık 50 milyon dolarlık komisyon ödeniyor.

Libya’da Türkiye, Körfez ülkeleri ve Mısır ile karşı karşıya gelmişti.

TMB Başkanı Erdal Eren, Libya'da da girişimlere rağmen henüz bir çözüm olmadığını söyledi.

MÜTEAHHİTLER SUUDİ AÇILIMI BEKLİYOR

TMB'nin yayımladığı Ocak 2021 bülteninde Körfez bölgesiyle ilgili dikkat çeken bir talebe yer verilmişti.

“2021 yılı için en fazla iş potansiyeli taşıyan ilk üç pazarı yaklaşık 40 milyar ABD Dolarlık proje portföyleriyle Suudi Arabistan, Nijerya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olarak açıklamıştır” bilgisinin aktarıldığı bültende Suudi Arabistan’a ilişkin şu ifadeler yer almıştı:
“Toplam proje tutarı açısından Suudi Arabistan, Orta Doğu ülkeleri içinde (Irak'ın ardından) ikinci, tüm pazarlar arasında da altıncı ülke konumunda olması nedeniyle önem taşımaktadır. Türkiye aleyhine oluşturulan algının bertaraf edilmesi, özellikle Suudi Arabistan pazarında yaşanan sıkıntıların giderilmesi her zamankinden önemli hale gelmektedir.

KAYNAK: SÖZCÜ.COM